Гісторыі гарадзенскіх сакалоў: шчаслівыя і не вельмі

Сёлета колькасьць сокала-пустальгі ў Горадні і навокал рэзка павялічылася.
Агульныя высновы рабіць яшчэ рана, але тое, што іх стала больш і гэтая тэндэнцыя будзе працягвацца - ўжо зразумела.
Два галоўных месцы, дзе цяпер жывуць=гняздуюць сокалы - Дзевятоўка і вул.Паўднёвая.
Пры чым абодва мікрараёны разрастаюцца шматпавярховікамі, таму (калі нічога не зменіцца), то менавіта тут іх будзе ўсё больш.
Стала яшчэ лепш зразумелай і асноўная праблема (яна лепш падкрэслілася ў большай колькасьці выпадкаў) - недахоп гнездавых нішаў адпаведных памераў.

На верхнім здымку самка з гнездавой нішы на доме Белыя Росы 1А, тут сам дом, а ніжэй - птушанё, амаль гатовае да вылeту.

У мінулым годзе малых было толькі два, адно сядзела ў невялічкай вентыляцыйнай нішы, другое вывалілася на тэхнічны паверх ці паддашша. Мы паставілі ім гнездавую скрыню ўнутры паверху, сёлета малых у ёй было... СЕМ!

Усе яны пасьпяхова выляцелі. Мы вярнуліся да іх і сабралі ў скрыні каля 0,5 кг выплюек. Усё ж 7 дзюбаў трэба пракарміць - таму і выплюек было шмат.

Пясок у скрыні ад выкарыстаньня збіўся ў адзіны слой, таму мы паверх яго насыпалі дробнага жвіру. Няхай выводзяць птушанят яшчэ зручней.

У адной з вентыляцыйных адтулін вывяліся пакуль яшчэ страшненькія шызыя галубы. Для іх месца было больш, чым дастаткова.

А на даху нас чакалі несабраныя за апошнія мінімум тры гады рэшткі ежы сакалоў і выплюйкі.

Гэтага дабра было шмат, але найбольш у некаторых месцах было рэштак ад жукоў - сотні надкрыльляў, крылаў, кавалкаў цела і ног:

Атрымліваецца, што жукі - прысмак дарослых птушак ці нават толькі самкі, якая звычайна знаходзіцца недалёка ад гнязда. Да таго ж жукі - лёгкая здабыча, але маленькая. І насіць іх на гняздо за некалькі кіламетраў самцу было б недаравальным марнатраўствам энергіі. А птушанятам патрэбныя косткі, бялок палёвак, птушак і яшчурак для росту і пабудовы сваіх костак ды пёраў. Таму рэштак жукоў і няма ў выплюйках у гняздзе.

А вось пакуль яшчэ жывы прысмак - чэрвеньскі нехрушч Amphimallon solstitiale:

Яго здымак зроблены на даху іншага дому, дзе сакалоў (не гледзячы на сведчаньне жыхара шматпавярховіку) не аказалася.

Яшчэ нашым вачам адкрылася панарама навакольля, якім яго могуць бачыць птушкі з такой вышыні:

Пры праверцы даху на іншым будынку, дзе да гнязда ў шахце ліфту мы не мелі шанцаў дабрацца, атрымалася ўбачыць і маладых, і дарослых птушак, якія пакрычалі на нас, але даволі хутка адляцелі займацца больш карыснымі справамі - птушаняты ўжо ляталі самастойна, хаця часам і дазвалялі падыйсьці да сябе на параўнальна блізкую адлегласьць:

Адзін з 5 птушанят сядзеў сярод галубоў:

А яшчэ адзін, пасьля завісаньня на сцяне дому, прызямліўся ў вентыляцыйную адтуліну, дзе і сядзеў, як дома:

На гэтым даху рэштак ежы ды выплюек было нашмат менш (зьбіралі ў 2011). Аднак і тут - як і раней, і ў іншых месцах - ляжалі страўнікі з кішэчнікамі або без ды сківіцы палёвак (асноўнай здабычы).

Выглядае на тое, што як і ў поплаўных лунёў, птушкі стараюцца не есьць гэтыя зусім не спажыўныя часткі здабычы.

Так могуць бачыць наш горад птушкі:

А гэта рэшткі асноўнай здабычы - палёвак і яшчурак - на даху іншага дому с пустальгой на вуліцы Паўднёвай:

Тут птушкі выкарыстоўваюць магчымасьці новых будынкаў напоўніцу: вентыляцыйныя адтуліны тут з выдатнымі магчымасьцямі адпачываць на іх пад дахам - без дажджу і сонца. Ды і разрываць здабычу тут зручна:

Гэта што тычыцца зручнасьцяў. А вось і нязручнасьці - людзі закрываюць адтуліны, каб на паддашша не трапілі галубы. І сакалам прыходзіцца выбіраць нават вельмі маленькія пляцоўкі для таго, каб гнездаваць:

У гэтай нішы (прыкладна 20-25 см на 20-25 см) сядзелі 4 (!)  ужо амаль гатовыя да вылету маладыя сокалы! Як іх высядзела самка, а потым выкарміла - цяжка ўявіць.

Вось так гэтая сям'я ў сваім гняздзе выглядала з боку вуліцы:

А цяпер трошкі пра высновы і магчымасьці дапамогі:
на наш погляд, у тых будынках, дзе птушкі ўжо гняздуюць ці нават у суседніх адпаведнай вышыні трэба прыстаўляць да вентыляцыйных адтулін гнездавыя скрыні. Ў 2010 так была пашыраная адна гнездавая ніша (у 2011 і сёлета не занятая птушкамі па невядомай прычыне), у 2011 яшчэ адна. Сёлета гэтак былі пашыраныя яшчэ дзьве з іх. Яны не псуюць выгляду сценаў і іх лягчэй ставіць знутры, чым вешаць на сцены.