Гракі, грэцкія арэхі і спрытныя каўкі

Сезон грэцкіх арэхаў, якія птушкі зрываюць непасрэдна з дрэваў, амаль скончыўся. Але пакуль ён быў у разгары, у той самы дзень атрымалася зрабіць два аднатыпных назіранні, у якіх аказалася рознае (ці ўсё ж аднолькавае?) заканчэнне.

Каб пазбегнуць спробаў адабрання (клептапаразітызму) здабытага грэцкага арэха, шэрыя вароны (радзей) і гракі (часцей) або адразу пачынаюць яго раскалваць на тым самым грэцкім арэху-дрэве, або пералятаюць з ім на іншае дрэва, або спачатку скідываюць, раскалываючы на асфальт або плітку, а ўжо потым узлятаюць з ім на дрэва дзе і ядуць.

Зразумела, што на першы погляд самы надзейны варыянт - першы (то бок нікуды не ляцець і раскалываць ды есці там, дзе і здабыў). Але з іншага боку калі ясі на дрэве, на якое за арэхамі прылятаюць каб знайсці такую ж ежу іншыя птушкі, рызыкуеш звярнуць на сябе іх непажаданую ўвагу. Таму, хутчэй за ўсё, самы надзейны варыянт другі - адляцець дзесяткі ці сотні метраў і раскалываць ды есці на іншым дрэве, дзе імавернасць клептапаразітызму вельмі малая.

Трэці ж варынт звычайна з-за характэрнага гуку, які атрымліваецца ад скінутага на цвёрдую паверхню арэха, можа прыцягнуць шмат увагі і арэх могуць адабраць яшчэ да таго, як птушка-гаспадар здабычы здолее яго падняць. Ды і потым, нават у выніку няўдачы першай спробы клептапаразітызму, магчымыя іншыя ўжо там, дзе будзе адбывацца, няхай і на дрэве, раскалванне і спажыванне.

Як ні дзіўна, каўкі (Corvus monedula) знайшлі асобных гракоў (C.frugilegus) з ужо адарванымі непасрэдна з дрэва арэхамі і ў першым, і ў другім варыянце. У першым пасля гэтага каўка паступова падбіралася, пераскокваючы з галіны на галіну ўсё бліжэй і бліжэй да грака з арэхам не толькі каб ён яе убачыў, але і каб выразна самой бачыць што і як у яго атрымліваецца з арэхам ці не. Хутчэй за ўсё тут працуе спадзяванне каўкі на тое, што звычайна арэх раскалваецца на 2 паловы і ўтрымаць іх абедзве на галіне, на якой ён быў расколаты, даволі складаная задача. І таму ў пэўны момант можна паспрабаваць адну з двух паловаў выхапіць без асаблівых апасенняў пагоні. Бо сэнсу ў ёй няма - дагнаць і вярнуць палову арэха, трымаючы яшчэ адну ў дзюбе будзе складана і ды і адна палова ж засталася і можна з'есці хаця б яе)

У першым выпадку, непасрэдна на грэцкім арэху-дрэве нічога ў каўкі не атрымалася і грак даеў свой арэх цалкам, пасля чаго даволі працяглы час не адлятаў і назіраў за наваколлем.

У другім жа выпадку каўка прыляцела вельмі блізка 'назіраць' за працэсам расколвання арэха на елку, на адной з галін якой гэта і адбывалася. І грак хутчэй за ўсё занерваваўся з-за яе нахабнасці і ўпусціў арэх пасля некалькіх спробаў-удараў па ім  дзюбай. Арэх упаў на зямлю, дзе і застаўся ляжаць:

Такім чынам, цікавая (спрытная, нахабная) стратэгія кавак працуе далёка не заўсёды. 

Гродна, 20-10-2024

Аўтар - Дзьмітры Вінчэўскі