На Гарадзеншчыне адзначаны від звяроў, якога няма ў афіцыйных спісах фауны Беларусі + VIDEO

Сёння, пад час нашых назіранняў за птушкамі поймы Свіслачы, ў Бераставіцкім раёне мы адзначылі самца, тры самкі і маладога плямістага аленя (Cervus nippon). Да гэтага часу гэты від не згадваецца сярод відаў Хрыбетных Беларусі, і, напрыклад, яго няма ў самай апошняй зводцы “Животный мир Беларуси. Позвоночные” (Мінск, выд. Цэнтр БДУ – 2013) аўтарства В.В.Грычыка і Л.Д.Бурко.

У 1988 годзе больш за 400 плямістых аленяў былі прывезены з Калінінграду на адмысловую ферму ў Кобрынскім раёне, адкуль некаторыя жывёлы паспяхова збягалі і назіраліся потым у навакольных лясах. Аднак дагэтуль ніякага афіцыйнага пацверджання гэтых сустрэч няма.

На жаль, гэта від-інтрадуцэнт не толькі для Беларусі, але і ўвогуле для нашага кантыненту, бо абарыгенныя папуляцыі жылі толькі ў розных краінах Усходняй Азіі.

Гісторыя інтрадукцыі плямістага аленя ў Еўропе спачатку для аздаблення паркаў арыстакратаў, а потым і для павелічэння колькасці паляўнічых відаў, налічвае больш за 150 гадоў. Цяпер гэты від жыве па-за натуральным арэалам у прыродзе Аўстрыі, Бельгіі, Германіі, Даніі, Францыі, Вялікабрытаніі, Ірландыі, Нідэрландаў, Швайцарыі, Нарвегіі, Фінляндыі, Румыніі, Польшчы, Латвіі, Літвы і Эстоніі, а таксама ў Расіі, ЗША, на Філіпінах і ў Новай Зеландыі.

З 1918 па 1972 гг. у розных краінах Усходняй Еўропы было выпушчана 2400 плямістых аленяў (Павлов и др., 1974). Добра акліматызаваныя папуляцыі віду існуюць ва Украіне і ў еўрапейскай частцы Расіі (Падмаскоўе). Прычым наступныя інтрадукцыі працягваліся ў розных частках Расіі на захад ад Урала і ў 1990-х гадах. У Польшчы першыя паспяховыя спробы выпуску плямістых аленяў у прыроду адбыліся яшчэ ў 1895 і 1905 гг., у Літве – ў 1954 г., у Эстоніі - ў 1956 г..

Як і іншыя віды-інтрадуцэнты, плямістыя алені не “прыціраліся” да абарыгенных відаў пад час  доўгай сумеснай эвалюцыі, таму іх экалагічная ніша можа значна перакрывацца з нашымі відамі парнакапытных: благародным аленем, казуляй ці нават ласём. Агрэсіўныя паводзіны плямістых аленяў да іншых блізкіх відаў парнакапытных былі адзначаны ў некалькіх еўрапейскіх краінах і пераважна назіраліся ў адносінах меншых памерамі казуляў, якіх алені паспяхова прагнялі з лепшых месцаў для харчавання. Ў некаторых выпадках менавіта з павелічэннем шчыльнасці гэтага аленя-інтрадуцэнта звязваюць змяншэнне шчыльнасці казулі.

Плямісты алень аказаўся таксама агрэсіўным і паспяховым канкурэнтам лані. Напрыклад, у Чэхіі на працягу 12 гадоў пасля выпуску плямістых аленяў у прыроду на тэрыторыі Заходняй Багеміі, да гэтага шматлікая папуляцыя лані амаль цалкам знікла.

Акрамя гэтага, адзначана паспяховая гібрыдызацыя паміж плямістым і благародным аленямі ў Шатландыі, што прывяло да значных зменаў у генатыпе апошніх, бо цяпер там жывуць і размнажаюцца потомкі гібрыдаў, якія ў рознай ступені звязаны з абодвума відамі.

Хаця ў большасці еўрапейскіх краін натуралізаваныя папуляцыі віда збольшага аселыя, ў Польшчы адзначаны перамяшчэнні аленяў нават на 160 км. Таму адкуль самец са сваім гарэмам узяўся на захадзе Гарадзеншчыны, сказаць цяжка.

Важна, каб від-інтрадуцэнт нарэшце афіцыйна "з'явіўся" ў нашай фауне і яго далейшы лёс маглі вырашыць спецыялісты.

Падрыхтаваў Дзьмітры Вінчэўскі для www.birdwatch.by

Дзякую Вадзіму Пракапчуку за каштоўныя заўвагі

Здымкі і відэа аўтара

Для агляду выкарыстаны:

D.R.McCullough et al. (eds) (2009) Sika Deer: Biology and Management of Native and Introduced Populations. Springer DOI: 10.1007/978-4-431-09429-6_39

На гэтую тэму:

МСАП (IUCN) прапануе нарэшце скласці Чорны спіс інвазійных відаў

 ЕЎРАЗВЯЗ РАСПАЧНЕ БАРАЦЬБУ З ІНВАЗІЙНЫМІ ІНТРАДУЦЭНТАМІ

 ІНТРАДУЦЭНТЫ АФІЦЫЙНА ПРЫЗНАНЫЯ ПАГРОЗАЙ ДЛЯ ПОЛЬСКАЙ ПРЫРОДЫ

ІНТРАДУЦЭНТЫ АФІЦЫЙНА ПРЫЗНАНЫЯ ПАГРОЗАЙ ДЛЯ ПОЛЬСКАЙ ПРЫРОДЫ

ВЯЛІКАБРЫТАНІЯ ПРЫБЯРЭ ЯШЧЭ АДЗІН ВІД-ІНТРАДУЦЭНТ

“Жалезная заслона” хоць у нечым аказалася карыснай

Прынц Чарльз ачоліў рух супраць самага вядомага віда-інтрадуцэнта ў Вялікабрытаніі

У ПРЫРОДЗЕ БЕЛАРУСІ АДЗНАЧАНЫ ЯШЧЭ АДЗІН ЧУЖАРОДНЫ ВІД ПТУШАК