Чаму птушкі вяртаюцца штогод усё раней?

Што дакладна з’яўляецца прычынай штогод ранейшых міграцый многіх відаў птушак, доўгі час заставалася таямніцай.

Эксперты даволі даўно лічаць галоўным чыннікам змены клімату, якія прычыняюцца да добра ўдакументаваных зменаў у тэрмінах пералётаў птушак. Аднак новае даследаванне паказала, што індывідуальныя птушкі мігрыруюць як паводле гадзінніка і прылятаюць практычна ў той самы час штогод. Тым не менш, пацяпленне клімату дазваляе на больш раннія тэрміны гнездавання і вылуплення птушанят, якія потым могуць мігрыраваць раней.

Д-р Джэні Гіл (Dr Jenny Gill) з універсітэту Ўсходняй Англіі (University of East Anglia) сказала: “Мы ведаем, што птушкі штогод мігруюць раней, асабліва тыя, якія ляцяць на невялікія адлегласці. Аднак прычына гэтага здзіўляла арнітолагаў шмат гадоў. Гэта вельмі важнае пытанне, таму што тыя віды, якія не змяняюць час міграцыі, змяншаюць сваю колькасць”.

Каманда даследчыкаў назірала за папуляцыяй ісландзкага падвіду вялікага грыцука (Limosa limosa islandica) больш за 20 год. За гэты час дата вясновага прылёту птушак стала ранейшай на два тыдні. “Відавочны адказ павінен атрымацца наступным – тыя самыя індывідуальныя птушкі проста мігрыруюць штогод раней. Аднак нашы назіранні за асобнымі птушкамі паказалі, што гэта не так. Аказалася, што тыя самыя асобіны паводзяць сябе практычна аднолькава з году ў год і прылятаюць амаль у той самы час.”

Тады каманда стала шукаць сапраўдную прычыну таго, што грыцукі прылятаюць агульна раней. “З-за таго, што мы сочым за тымі самымі птушкамі шмат гадоў, мы дакладна ведаем узрост многіх з іх. Таму мы ўбачылі, што птушкі, якія вылупіліся ў канцы 1990-х, прылятаюць у траўні, а тыя, што вылупіліся ў бліжэйшыя да нас гады, маюць тэндэнцыю прылятаць у красавіку. Такім чынам атрымліваецца, што даты прылёту перасунуліся на больш раннія тэрміны з-за таго, што больш маладыя птушкі вяртаюцца раней. “

“Змены клімату прасоўваюць гэтыя змены, таму што ў цёплыя гады грыцукі гняздуюць раней. Птушаняты, якія вылупіліся раней, будуць мець больш часу каб дасягнуць адпаведнай масы і стану цела для міграцыі, а таксама каб знайсці добрае месца для зімоўкі. Гэта можа ім дапамагчы вярнуцца на Ісландыю раней, калі яны пачынаюць размнажацца.”

Тым не менш, сярод далёкадыстанцыйных мігрантаў больш раннія прылёты не з’яўляюцца звычайнымі. Многія такія віды прылятаюць так позна на свае гнездавыя тэрыторыі, што маюць вельмі абмежаваныя магчымасці выкарыстаць пацяпленне клімату і пачаць гнездаваць значна раней, чым звычайна.

Атрыманыя высновы вельмі актуальныя, таму што многія далёкадыстанцыйныя мігранты хутка змяншаюць сваю колькасць. Зразумець, як змены клімату ўздзейнічаюць на гэтыя папуляцыі, можа азначаць разуменне прычын іх змяншэння.

Даследаванне стала магчымым дзякуючы дапамозе больш чым 2 тысяч бёрдэраў з розных краін Еўропы, якія паведамлялі пра свае рэгістрацыі вялікіх грыцукоў з каляровымі кольцамі амаль на ўсім працяжэнні іх міграцыі: ад Ісландыі ў Гішпанію і Партугалію, а таксама пад час іх масавых прыпынкаў у Вялікабрытаніі.

Паводле www.birdwatch.co.uk падрыхтаваў Дзьмітры Вінчэўскі для www.birdwatch.by

Здымак вялікага грыцука намінальнага падвіду Дзьмітрыя Вінчэўскага

На гэтую тэму: