Тое, што мы нават пры сучасным развіцці навукі ведаем далёка не ўсё пра важныя асаблівасці жыцця птушак, сведчыць нечаканае адкрыццё амерыканскіх навукоўцаў. Яны апісалі дагэтуль невядомыя мікраструктуры ў сятчатцы вока валасяніц, якія дапамагаюць ім сачыць за палётам насякомых і паспяхова паляваць на іх.
Аснова птушынага зроку – спецыяльныя клеткі-фотарэцэптары вачэй, якія называюцца колбачкі і палачкі сятчаткі. Большасць птушак мае каляровы зрок, які заснаваны на сістэме чатырох тыпаў колбачак, пяты тып колбачак выкарыстоўваецца для некаляровага зроку і палачкі для начнога. Кожная колбачка мае сферычную структуру, якая называецца “кропелькай алею” (oil droplet) і фільтруе святло перад тым, як яго ператвораць у электрычныя сігналы візуальныя пігменты, якія паляпшаюць каляровую разборлівасць вока.
Каманда даследчыкаў з універсітэту Purdue, універсітэту штата Нью Йорк у Пітсбургу, University of Wisconsin-Madison і універсітэту Каліфорніі у Дэвісе знайшлі зусім невядомую раней структуру ў сятчатцы валасяніц – невялікіх вераб’іных птушак, якія палююць на насякомых у паветры. Замест кропелькі алею у іх колбачках знаходзіцца клетачная структура, якая прадукуе шмат энергіі і называецца "megamitochondria" – яна акружаная сотнямі невялічкіх, афарбаваных ў аранжавы колер, кропелек. Навукоўцы назвалі новую структуру MMOD-complex: megamitochondria-small oil droplet complex, або мегамітахандрыяльна-алейна-кропелькавы комплекс.
Гэтыя структуры былі знойдзены пад час вывучэння сятчаткі валасяніц з дапамогай мікрафотаметрыі і з выкарыстаннем светлавых і электронных мікраскопаў. Аказалася, што комплекс MMOD працуе як фільтр для святла кароткіх хваляў: ён прапускае хвалі даўжэйшыя за 565 нанаметраў, а гэта жоўты, аранжавы і чырвоны колеры, і абсарбіруе хвалі карацейшыя: зялёнага, блакітнага і фіялетавага колераў.
“У сятчатцы валасяніц таксама ёсць і колбачкі традыцыйнай будовы, але іх найбольш па краях сятчаткі, тады як комплексы MMOD знаходзяцца ў цэнтральнай частцы вока і хутчэй за ўсё дапамагаюць птушкам заўважыць наяскомых у палёце” – сказаў праф. Esteban Fernandez-Juricic з універсітэту Purdue, адзін з сааўтараў публікацыі па выніках адкрыцця.
"У сятчатцы валасяніц, якія з’яўляюцца драпежнікамі і палююць на насякомых у палёце з прысады, утварылася новая клетачная структура ў фотарэцэптарнай частцы вока, якая дазваляе ім лягчэй заўважыць, сачыць за перамяшчэннем і лавіць хуткую здабычу – такую, як насякомыя” – сказаў Fernandez-Juricic.
Галоўны аўтар публікацыі, праф. Luke Tyrrell, сказаў: “Гэтая адкрытая намі арганелла сятчаткі ў падобнай форме не была вядомая ні ў якіх іншых прадстаўнікоў хрыбетных жывёл і дапамагае гэтым птушкам бачыць свет вакол іх інакш, чым бачаць яго іншыя жывёлы”.
Крыніца:
Luke P. Tyrrell et al. A novel cellular structure in the retina of insectivorous birds, Scientific Reports (2019). DOI: 10.1038/s41598-019-51774-w
Паводле www.phys.org (тэкст і здымак сятчаткі з размяшчэннем і выглядам комплексаў MMOD) падрыхтаваў Дзьмітры Вінчэўскі
Здымак самца пярэстай валасяніцы – Алы Эрдман
На гэтую тэму:
Рэкордны ўзрост пярэстай валасяніцы
У Еўропе жыве яшчэ адзін від валасяніц?
У валасяніц прапанавана вылучыць два новыя віды
Геномы валасяніц дапамаглі зразумець як з аднаго віду ўтварыліся два
- Увайдзіце ці зарэгіструйцеся каб пакідаць каментары.
КАМЕНТАРЫ