У Свеце вядома каля 2000 відаў багамолавых, большасць якіх распаўсюджаны ў тропіках і субтропіках. Толькі некаторыя віды заходзяць за межы субтропікаў і насяляюць пустыні або стэпы. Найбольш шырока вядомы з іх – звычайны багамол (Mantis religiosa), у Еўропе распаўсюджаны пераважна на поўдні кантыненту, але з пачаткам гэтага стагоддзя насякомыя пачалі прасоўвацца на поўнач і сустракаюцца ўсё часцей і ў Беларусі. Аднак наколькі нам вядома, усе мінулыя знаходкі– гэта дарослыя насякомыя, якія добра лятаюць. Таму дагэтуль прамых доказаў таго, што від размнажаецца менавіта на нашай тэрыторыі, не было. І вось на Бераставіччыне нарэшце знойдзена і сфатаграфавана лічынка гэта віду.

Выдатны фатограф-анімаліст Уладзімір Бондар з Магілёва, якому неўзабаве споўніцца 61 год, зрабіў нечаканы падарунак беларускай і еўрапейскай арніталогіі. У сярэдзіне ліпеня ў Магілёўскім раёне Уладзімір сфатаграфаваў злётка і самку стэпавага луня (Circus macrourus) – надзвычай рэдкай для Беларусі птушкі, апошні даказаны выпадак гнездавання якой адзначаны ў нашай краіне ў 1916 годзе! Цікава, што сёлета сенсацыяй еўрапейскага маштабу стаў першы выпадак гнездавання стэпавага луня ў Заходняй Еўропе.

Прыгожая і яркая птушка, пра якую няшмат было вядома да яе знікнення ў прыродзе ў 2000 г, была адкрыта ў 1896 годзе ў лясах Віетнама і пасля некалькіх рэгістрацый французскіх арнітолагаў на пачатку мінулага стагоддзя, від “знік” на наступныя 70 год. Нечакана, у 1996 г бажана Эдвардса (Lophura edwardsi) ізноў адзначылі ў прыродзе, аднак праз зусім непрацяглы час від знік ізноў, і, хутчэй за ўсё, зусім. Інтэнсіўныя пошукі птушак у нашым стагоддзі ў падыходзячых біятопах не далі станоўчага выніку.

Самцы птушак вельмі часта лепшыя спевакі, чым самкі. Аднак ці адрозненні ў здольнасцях самцоў і самак можна растлумачыць адрозненнямі ў структурах мозга ці ў сірынксе (syrinx), - структуры, аналагічнай нашай гартані і адказнай за большасць гукаў птушак. Даследчыкі, работа якіх апублікаваная ў часопісе The Auk: Ornithological Advances ,аналізавалі мускульныя валокны сірынкса самцоў і самак некалькіх відаў і нечакана знайшлі, што адрозненні ў колькасці “суперхуткіх” мускулаў не былі прычынай адрозненняў у вакальным рэпертуары палоў.

Першае вядомае для Заходняй Еўропы гнездаванне стэпавага луня (Circus macrourus), які мае статус, блізкі да глабальна пагражаемага (Near Threatened (IUCN 3.1)), адбылося гэтым летам у Нідэрландах. У пары паспяхова выляцелі 4 птушанят (усе- самкі).

Крумкачы (Corvus corax) далучыліся да элітарнага клубу чалавекападобных малпаў і чалавека ў тым, што здольныя планаваць як мінімум некаторыя свае дзеянні на будучыню.

Крумкачы, якіх трымалі ў вальерах, паспяхова прайшлі тэст пад назвай “праверка павялічанай здольнасці да планавання” (advanced planning ability), які перад гэтым падобным чынам праходзілі чалавекападобныя малпы і дзеці нашага віду. Яго сэнс у тым, што птушкі выбіралі і захоўвалі каменчык, які быў бескарысны у момант выбару, аднак хутчэй за ўсё дапамог бы дастаць ежу са складанай скрыні праз нейкі час.

“Мотус” (Cістэма сачэння за дзікімі жывёламі (The Motus Wildlife Tracking System (“рух” з Лаціны)) – міжнародная навуковая даследчая сетка, якая выкарыстоўвае каардынаваную аўтаматычную радыё-тэлеметрыю каб атрымліваць дадзеныя па перамяшчэнню і паводзінах параўнальна невялікіх лятаючых арганізмаў. Каб мець магчымасць сачыць за птушкамі, кажанамі і вялікімі насякомымі, Motus выкарыстоўвае лічбава-закадаваныя радыё-перадатчыкі ў выглядзе нана-метак (“nano-tags”), якія дасылаюць сігнал некалькі разоў за хвіліну.

Арнітафауна Перу не перастае здзіўляць – не прайшло і тры гады з апісання тут новага віду птушак, як год таму Джош Бэк (Josh Beck) адзначыў тут невядомы для навукі від мурашаловак Myrmeciza, які цяпер амаль дачакаўся фармальнага апісання і вельмі падобны на ржава-спіную мурашалоўку з лясоў Гайяны і Венесуэлы. Месца знаходкі новага для навукі віду знаходзіццца ўсяго ў кіламетры ад вёсачкі Plataforma ў Кардыльерах і абяцае стаць вельмі папулярным сярод бёрдэраў.

Вялікія драпежныя птушкі, якія не прыстасаваныя да доўгага актыўнага палёту, умеюць выкарыстоўваць невялікія турбуленцыі паветра каб заставацца недалёка ад ускрайкаў лясоў. Пра гэта кажа новае даследаванне. Навукоўцы ўжо назвалі такі стыль палёту “папраўленае лунанне” (contorted soaring).

Амаль камплектныя акамянелыя парэшткі птушкі, якая выглядае нечым пераходным паміж свіргулямі і калібры праліваюць дадатковае святло на пачатковую эвалюцыю гэтых блізкіх таксонаў і паказваюць калі прыкладна яны пачалі разыходзіцца паміж сабой.